Helemaal ondergedompeld in the village life

Ik word als eerste van ons drieën wakker. Het is ongeveer 6:30. Ik doe mijn kleren aan en loop naar buiten. Alles is nog stil en het wordt net licht. Weer die stilte. Er is geen enkel geluid te horen. Dat zijn de momenten dat je beseft waar je bent. Wanneer hoor je complete stilte?
Langzaam komt de omgeving tot leven. De locals die elke dag bij Kutemwa helpen komen aangelopen. Ze maken een vuurtje en koken wat water voor de thee.
Het is echt fris ’s ochtends, ik schat in dat het niet warmer is dan een graad of 5, maar als de zon opkomt wordt het heel snel warm.
Wij hebben in een bed gelegen, maar ik weet dat de mensen in hun hutjes op matjes op de grond slapen. Dat moet koud zijn ’s nachts.
Het meisje van 11 wat hier iedere dag met haar moeder komt helpen krijgt van Kim een armbandje en een paar haarelastiekjes en haarspeldjes. Daar hebben we een hele berg van meegenomen. Ze is er super blij mee en ik denk dat ze zoiets nog nooit gehad heeft.

Als ontbijt hebben we brood, wat voor ons is meegenomen uit de stad.
Er is jam en pindakaas. Dat is op zich dus een ‘veilige maaltijd’.

Na het ontbijt willen Rozetta en Janet ons de rest van het terrein laten zien. We maken een flinke wandeling en zien de akkertjes waarop groente wordt verbouwd. Ook hier helpen de locals mee. Ze hebben een goed systeem opgezet. Het schooltje moet ergens van kunnen bestaan en de mensen uit Chitumbo helpen vrijwillig mee met alle taken die daarbij horen. Er wordt geholpen op het land, er wordt geholpen op het schooltje en er wordt geholpen om eten te maken voor ons etc.

Het land is hier erg vruchtbaar. Er lopen 3 ondergrondse riviertjes onder het land van Kutemwa. Dus zelfs in de droogste tijd hoeft water geen probleem te zijn. Alleen om het effectief te kunnen gebruiken op het land, moet er een irrigatiesysteem komen. Nu wordt er maar op een klein stukje land groente verbouwd en wordt er met de hand water gegeven.
Door de ondergrondse riviertjes kan er ook makkelijk schoon drinkwater worden aangeboord.
Voordat er waterputten waren geslagen in dit gebied dronk men minder schoon water, grondwater. Gewoon door een gat in de grond te graven en te wachten tot het water omhoog komt. Dat is vies en troebel water en zorgt er ook ongetwijfeld voor dat mensen er ziek van kunnen worden.
De waterpomp met de molen staat ongeveer 200 meter van ons huisje vandaan. ’s Ochtends rollen ze een groot blauw vat die kant op en vullen het vat met 240 liter water. Dat wordt vervolgens teruggerold naar het huisje en de plek waar gekookt wordt. Zo is er heel de dag schoon water.
Als het water op is ga ik het zelf een keer halen. Gewoon om te zien hoe het werkt.
De windmolen drijft een pomp aan. Die pompt het water omhoog. Dan wordt het door een waterleiding naar een voorraadvat , zo’n 5 meter boven de grond gepompt. In dat vat zit op zijn minst 5000 liter. En vanaf daar komt een slang naar beneden, met een kraantje eraan en die hang je in het vat wat je wilt vullen. Zolang er een beetje wind staat is er dus altijd op een makkelijke manier water.
Het vat terugrollen is eigenlijk nog de zwaarste klus, in de brandende zon.

Omdat we te gast zijn is het duidelijk niet de bedoeling dat we zelf iets doen. Soms moeten we echt zeggen dat we het leuk vinden om te doen of proberen, anders wordt het voor ons gedaan.
Natuurlijk gaan we ook vandaag weer bij de bouwplaats kijken. Er is weer duidelijk vooruitgang geboekt. De eerste rijen stenen zijn gelegd. Dit is nog steeds onderdeel van de fundering. En tussen de stenen zal het eerst worden volgestort met zand, voordat er cement wordt gestort.
Een grote groep kinderen helpt vandaag mee met zand scheppen.

We hebben uiteindelijk ook ruim 50kg kinderkleding en knuffels mee kunnen brengen. De zak met knuffels komt ons zelf ook nog van pas. Joa is zijn hond en muis vergeten mee te nemen uit de lodge in Chongwe. Klein drama natuurlijk. Maar de eerste avond hebben we twee knuffels uit de zak meegebrachte knuffels geleend en zo ging hij toch lief slapen.
Gelukkig komen we op de terugweg weer langs Chongwe en kunnen we zijn eigen knuffels ophalen.
De kleding wordt deze middag allemaal gesorteerd. Naast de kleding die we zelf hebben meegenomen, hebben we ook 2 grote balen kleding in Lusaka laten kopen. Een klein deel van de donaties is daar aan besteed. Voor ongeveer EUR 150 hebben we die twee balen kunnen kopen. Als ze gesorteerd zijn blijken het 230 broeken te zijn en 150 shirts. Geen slechte prijs voor zoveel kleding.
We hebben dat zo gedaan omdat we zelf voor het overgrote deel kleding in de maten voor 1-6 jaar hadden. En heel weinig voor oudere kinderen. Terwijl er uiteindelijk juist kinderen in het weeshuis zullen komen tussen de 4 en 16 jaar.
Nu is er voor elke leeftijdscategorie kleding.

Van mijn collega Patrick hebben we ook voetbal tenues meegekregen en een paar leren ballen. We weten dat ze in Afrika ook gek zijn op voetbal, dus die hebben we graag meegenomen. Ze zijn er ook enorm blij mee. De wat oudere kinderen hebben een voetbalteam. Ze trainen op het veldje bij de school en ze spelen wedstrijden tegen omliggende dorpjes. Voetbalshirts stonden bovenaan hun verlanglijst en ze zijn er dus dolgelukkig mee. Morgen, als we een feestdag hebben georganiseerd is er ook een voetbalwedstrijd en dan kunnen de shirts worden ingewijd.

Het sorteren van de kleding wordt in de opslagruimte gedaan. Er wordt een groot kleed op de grond gelegd en de jongens- en meisjeskleding wordt van elkaar gescheiden en er wordt ongeveer naar de maten gekeken. Kim wil gaan helpen, maar komt na een paar minuten weer bleek terug. Hygiëne is in een dorpje als dit een heel ander begrip dan bij ons. Deodorant zeker geen eerste levensbehoefte. En kleding wordt heeeeeel lang gedragen. Iedereen ruikt enorm naar zuur zweet.
Als je dan met de beste bedoelingen kleding wil helpen sorteren, maar terecht komt in een broeierig hok met 6 Zambiaanse vrouwen met een zweetprobleem…..dan sta je zo weer buiten. En Kim is niet meer in de buurt van de opslagruimte geweest.

In de loop van de middag gaan we ook even kijken bij het schooltje. Er wordt lesgegeven, maar de groepen zijn inderdaad relatief klein. Normaal puilt de klas uit, want er zitten tussen de 50 en 60 kinderen in een klas. Er zijn ook maar 2 lokaaltjes. Een deel van de lessen wordt ’s morgens gegeven en een deel ’s middags. Dus er kan per dag aan 4 groepen les worden gegeven. De kinderen hebben maar 3 uur per dag les.
Dat is, als de leraren er ook zijn. Want dat zijn dus ook vrijwilligers en soms hebben zaken thuis voorrang, bijvoorbeeld als er geoogst moet worden.

Het is leuk om even bij het schooltje binnen te kijken.Het gaat heel erg gedisciplineerd en de kinderen zijn allemaal heel erg beleefd. Als je iets vraagt wordt er in koor geantwoord.
Ook voor Joa is het leuk om te zien, want het schooltje lijkt in niets op een school in Nederland.

Als de school uit is zijn er veel meer kinderen dan gisteren. Dus ook meer kinderen voor Joa om mee te spelen. Uiteraard komt de voetbal weer tevoorschijn en Joa is ruim twee uur lekker aan het rennen en spelen.

In de tussentijd ga ik met Rozetta en Janet zitten om even de administratie door de nemen. Ik heb gevraagd om de uitgaven goed bij te houden en ik wil alle bonnen zien voor het materiaal en transport. Op die manier kunnen we het hele project transparant houden en ook de verantwoordelijkheid nemen richting iedereen die geld heeft gedoneerd. We hebben de mensen uit Lusaka nodig om alles hier mogelijk te maken. Maar ik wil wel precies weten wat er met het geld gebeurd. Om die reden werken we ook niet met 1 iemand, maar zijn er 4 mensen uit het bestuur betrokken bij alle transacties.
Alles klopt tot op de laatste cent en dat geeft een goed gevoel.

Janet heeft ook van alle kinderen die opgevangen gaan worden in het nieuwe weeshuis een profiel opgesteld. 48 indrukwekkende dossiers met daarin alle persoonlijke omstandigheden en de reden waarom juist deze kinderen een plekje gaan krijgen.
Niet eens alle kinderen zijn wees, maar sommigen komen uit hele grote gezinnen, waarin de ouders niet meer voor ze kunnen zorgen. Maar de meesten zijn kinderen die een of beide ouders zijn verloren aan AIDS.
Aan de ene kant is het overduidelijk waarom juist deze kinderen een plekje gaan krijgen. Aan de andere kant roept het ook gemengde gevoelens op. Alle kinderen hebben broertjes of zusjes, maar juist zij worden uitgekozen en niet hun broertjes of zusjes. Dus het ene kind krijgt een kans op een betere toekomst en het andere kind niet. Voor de selectie is gekeken welk kind de beste kans van slagen heeft op school.
Ook al is het nog zo begrijpelijk dat die keuzes gemaakt moeten worden, het is ook zielig.

Het probleem van het gebrek aan eten voor de schoolkinderen heeft vandaag nog door ons hoofd gespookt. Hier moet toch een oplossing voor zijn te vinden?
We hebben het er vandaag met Rozetta over gehad en gevraagd of er uitzicht zou zijn dat World Vision weer ging beginnen met het verstrekken van de pap. Het is waarschijnlijk dat ze in september weer gaan leveren. Maar dat geeft wel bijna 2 maanden om te overbruggen.
Ik laat Rozetta uitrekenen wat er nodig is om 250 kinderen 2 maanden op de schooldagen 500 gram pap te geven. De kosten blijken USD 200 te zijn, dus de beslissing is snel gemaakt. We gaan zorgen dat er voldoende eten is voor die twee maanden.
We hebben na ons vertrek nog wat donaties binnen gekregen en dat geld gaan we hier specifiek voor gebruiken. Daarmee komt er 550 kg maïs, wat tot meel vermalen gaat worden, 40 kg suiker en 50 kg noten die ook vermalen gaan worden, voor extra proteïne.
En het mes snijdt aan twee kanten. De leraren en de dames van home based care (waarover later meer) krijgen ter compensatie mais van de andere dorpelingen, omdat ze zich inzetten voor de gemeenschap en daardoor minder voor hun eigen gezin kunnen zorgen. Die maïs wordt opgespaard en eens in de zoveel tijd collectief verkocht in de stad. We besluiten om deze maïs te kopen waardoor we niet alleen de kinderen aan voedsel helpen maar ook het geld terug laten vloeien in de gemeenschap.
De mais zal later deze week gemalen worden en vanaf vrijdag kan er dan weer voedsel worden gegeven en zullen de leerlingen weer naar school komen.
Ik ben blij dat we dit op hebben kunnen lossen.

Aan het einde van de middag wordt er een geit geslacht. Morgen is het feest en een van de lekkernijen, die de mensen zullen krijgen is geit.
Joa ziet de geitenkop liggen en een nog druipende geit hangen en is nieuwsgierig naar wat er gebeurt. Ik leg hem rustig uit dat ze de geit dood hebben gemaakt om op te eten. Hij vindt het niet eng, alleen maar heel erg interessant en wil er alles van weten.

Voor het eten, en voordat het donker wordt gaan we weer allemaal in de teil met warm water. We hebben gisteren uitgevonden dat het toch makkelijk is om dat gedaan te hebben voordat het donker is. Dat scheelt een hoop gedoe met lampjes.

Doordat we vandaag het een en ander hebben opgeladen is er niet zoveel stroom meer over voor de lampjes. Als het donker wordt, dan hebben we nog maar een half uur licht. Daarna zitten we te eten met onze hoofdlampjes op.
Joa ligt op tijd op bed. Kim ook. Die is doodop van alle indrukken en emoties die ze hier opdoet. Ik ga nog even een verhaaltje schrijven op de laptop.

Wat me na eerdere ervaringen in Afrika als verschil opvalt is dat de mensen in Malawi en Zambia heel gereserveerd zijn. Je krijgt gerust een grote glimlach. Maar niet altijd. Mensen kijken heel erg de kat uit de boom en je moet echt het ijs breken.
In Chitumbo kan ik me er ook wel wat bij voorstellen, want er komen hier nooit blanke mensen. Sommigen weten ook niet hoe ze op ons moeten reageren. Ook sommige kinderen niet.
Wat we wel hebben gehoord is dat de mensen heel blij zijn, dat we er zijn. Ze vinden dat bijzonder, vooral omdat we er voor kiezen om een aantal dagen met ze door te brengen en hier te leven.
En het leven is hier zo anders dan we gewend zijn. Aan de ene kant is het even afzien. Behalve warm water zijn er weinig moderne gemakken. Maar aan de andere kant is het een geweldige mogelijkheid om dit mee te mogen maken. Ook voor Joa.
Het is niet nodig om dingen er hier in te wrijven of er steeds op te wijzen, om het een levensles te laten zien. Joa ziet zelf prima wat hier anders is. En hij komt ook met genoeg vragen. Het is ook nu weer leuk om de wereld te zien door de ogen van een kind.
En met die gedachte ga ik slapen.